Książkę ks. prof. Mirosława Nowaka o kaplicy bł. Czesława przy wrocławskim kościele Dominikanów odebrałem jako rewelację. Dzieło ks. Nowaka odkrywa bowiem najwyższe walory artystyczne kaplicy, określane miarą ówczesnych osiągnięć artystycznych barokowego Rzymu. Jednocześnie wpisuje je w dorobek polskiego dziedzictwa kulturowego i polskiej tradycji. Ukazuje postać ważnego błogosławionego, poza Śląskiem właściwie nieznanego, a mocno osadzonego w najważniejszych kręgach Krakowa ok. 1220 r.
Bł. Czesław, łączony z rodem Odrowążów, należał do najwyższych przedstawicieli stanu rycerskiego. Urodzony ok. 1175 r., wszedł na drogę duchową i został skierowany przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża na studia do Włoch u boku św. Dominika. Po powrocie do Polski stał się twórcą konwentu dominikańskiego we Wrocławiu, przez wieki - nawet po odłączeniu od prowincji polskiej w roku 1706 - ściśle związanego z Krakowem i tamtejszym dominikańskim Studium Generalnym.
Bł. Czesław, obecnie patron Wrocławia, zasłużył się miastu przez skuteczną obronę w czasie najazdu Tatarów w 1241 r. - nad jego głową pojawił się słup ognia, który poraził najeźdźców. Kaplica bł. Czesława, wzniesiona jako jego mauzoleum, wieńczy dość długi okres starań o jego beatyfikację. Wzniesiono ją w latach 20. XVIII wieku. W szerzeniu jego kultu miała swój udział rodzina Sobieskich, władających wówczas Oławą, stąd ukazanie tamtego zwycięstwa nad Tatarami wpisywało się w ideologię wiktorii wiedeńskiej. Kaplica opisana została w omawianej monografii jako wykwit najbardziej rozwiniętej wówczas myśli artystycznej.
Podkreślając takie zasadnicze cechy kompozycji kaplicy, jak zastosowanie perspektywy zbieżnej (dającej złudzenie głębi) i operowanie światłem zewnętrznym, autor monografii wskazuje, iż właściwego jej twórcę (w sensie koncepcji) należy szukać ponad znanymi nazwiskami wykonawców - w kręgu sztuki rzymskiej.
Wielki znawca sztuki średniowiecznej - ks. Szczęsny Detloff, działający w okresie ofensywy komunizmu, wskazywał w 1947 r. na kaplicę bł. Czesława jako na jedno z najważniejszych poloników wrocławskich.
Ks. Mirosław Nowak, „Kaplica błogosławionego Czesława we Wrocławiu”, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2011,
Pomóż w rozwoju naszego portalu
