W polskim prawie zapisy o klauzuli sumienia występują w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (art. 39) oraz w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej (art. 12). „Klauzula sumienia i zapisy z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty ograniczają prawo podstawowe człowieka, jakim jest wolność sumienia – mówił prof. Andrzej Zoll. – Ograniczenie prawa podstawowego powinno być bardzo precyzyjne, a tam nie mamy tej precyzji. Jeśli ustawa mówi, że klauzula sumienia jest wyłączona, jeżeli są „inne wypadki” wymagające niezwłocznego działania, to jest to nieokreślone precyzyjnie – te „inne wypadki” mogą być bardzo różnorodne. Z tego powodu, z tej niedookreśloności ograniczenia klauzuli sumienia wynika moim zdaniem niekonstytucyjność tego przepisu” – wyjaśniał prawnik.

Prof. Zoll przypomniał, że Naczelna Rada Lekarska zaskarżyła ten przepis do Trybunału Konstytucyjnego i pewnie niebawem sędziowie na ten temat się wypowiedzą.

Prawnik wskazał jeszcze jeden problem wynikający z zapisu o klauzuli sumienia w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Lekarz powołujący się na klauzulę sumienia ma obowiązek wskazania lekarza albo placówki medycznej, w której może być przeprowadzony zabieg sprzeczny z sumieniem lekarza, który odmawia jego wykonania.

„Lekarz jest zmuszany do współdziałania w czynie, który zgodnie ze swoim sumieniem uznaje za niegodziwy. Uważam, że przepis ten, jako niezgodny z konstytucją, powinien ulec zmianie” – mówił prof. Zoll.

Zdaniem prawnika, lekarz nie może – powołując się na klauzulę sumienia – odmówić ciężarnej kobiecie informacji o stanie zdrowia jej samej, jak i nienarodzonego dziecka a także wystawienia stosownego zaświadczenia. „Lekarz ma prawo do stwierdzenia, że stan zdrowia dopuszcza przerwanie ciąży. To kobieta będzie podejmować dalsze decyzje, nie mogą one obciążać sumienia lekarza” – mówił prof. Zoll.

Profesor podkreślił, że problem nie ogranicza się wyłącznie do kwestii związanych z przypadkami legalnie przeprowadzonej aborcji. Konflikt sumienia występuje także m.in. w przypadku stosowania pozaustrojowego zapłodnienia, postępowań medycznych prowadzących do zmiany płci czy wystawiania recept na środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne. Dopuszczenie do legalnej sprzedaży tych ostatnich zdaniem prof. Zolla jest ominięciem ustawy chroniącej płód z 1993 roku. „Te środki powinny być niedopuszczalne” – mówi były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Prof. Andrzej Zoll referat o charakterze prawnym występujących w polskim ustawodawstwie klauzul sumienia wygłosił w ramach konferencja „Polska, Europa: o miejsce dla klauzuli sumienia”, która odbyła się 22 maja w Krakowie.