Święty po mieczu i kądzieli

Przyszły święty urodził się w 540 r. w Rzymie. Jego rodzice, św. Gordian i św. Sylwia, doznali chwały ołtarzy. Swoją młodość Grzegorz spędził w domu rodzinnym na Clivus Scauri, położonym w pobliżu istniejących już wówczas bazylik - świętych Jana i Pawła, św. Klemensa, Czterech Koronowanych i Lateranu.

Piastował różne urzędy cywilne, aż doszedł do stanowiska prefekta (namiestnika) Rzymu, znajdującego się wtedy pod władzą cesarstwa wschodniego (od roku 552). Po czterech latach mądrych i szczęśliwych rządów (571-575) niespodziewanie opuścił tak eksponowane stanowisko i wstąpił do benedyktynów. Własny, rodzinny dom zamienił na klasztor dla dwunastu towarzyszy. Ten czyn zaskoczył wszystkich - pan Rzymu został ubogim mnichem. Dysponując ogromnym majątkiem, Grzegorz założył jeszcze 6 innych klasztorów w swoich dobrach na Sycylii. W cieniu słynnego później opactwa św. Andrzeja na wzgórzu Celio trwał na modlitwie i poście.

Początek roku szkolnego w marcu

Ze względu na to, iż św. Grzegorz był opiekunem szkół elementarnych i parafialnych, to właśnie dzień 12 marca był tradycyjnie dniem rozpoczęcia roku szkolnego. Takie szkoły zakładane były w Polce już w XV wieku. Kilka dni przed 12 marca nauczyciele-księża, uczący śpiewu kantorzy w towarzystwie organistów obchodzili domy i przypominali rodzicom o mających się rozpocząć zajęciach szkolnych. Na przełomie XVI i XVII wieku dzień świętego Grzegorza stał się dniem zabawy uczniów, zwanych od imienia świętego gregoriankami. Przypominał on nieco Bożonarodzeniowe kolędowanie. W ten dzień chłopcy uczęszczający do szkoły „chodzili po domach po Grzegorzu”. Do gładkich laskowych kijów przywiązywali chorągiewki z papieru, na których był wymalowany św. Grzegorz. Wszedłszy do domu, śpiewali następującą pieśń: Dziś mamy święto św. Grzegorza, sławnego patrona, pójdzie śnieg do morza; szkoły, klasztory, on wszystko założył, aby tę wiarę po świecie rozmnożył. Ojcowie, matki, dajcie swe dziatki, nauczą się wam, jak Boga miłować i swoim rodzicom wdzięcznie usługować. Mamy obarzanków pełne okopije, będziem mieć z niemi śliczne gregracyje.

Obecnie uczniowie nie obchodzą gregorianek, i mino że rok szkolny rozpoczyna się we wrześniu, to jednak od marca odbywają się różnego rodzaju promocje szkół, które mają przyciągnąć uwagę przyszłych adeptów.

Wierni i sztuka o św. Grzegorzu I Wielkim

Średniowiecze przyznało św. Grzegorzowi przydomek Wielki. Historia nazwała go "apostołem ludów barbarzyńskich". Należy do czterech wielkich doktorów Kościoła. Od pontyfikatu Grzegorza pochodzi zwyczaj odprawiania 30 Mszy św. za zmarłych - zwanych "gregoriańskimi". Po ich odprawieniu Pan Bóg w swoim miłosierdziu wybawia duszę, za którą są one ofiarowane, i wprowadza ją do nieba.

W ikonografii św. Grzegorz Wielki przedstawiany jest jako mężczyzna w starszym wieku, w papieskim stroju liturgicznym, w tiarze, czasami podczas pisania dzieła. Nad księgą lub nad jego głową unosi się Duch Święty w postaci gołębicy, inspirując Świętego. Jego atrybutami są: anioł, trzy krwawiące hostie, krzyż pontyfikalny, model kościoła, otwarta księga, parasol – jako oznaka papiestwa, zwinięty zwój.